Voorjaar, zaaien maar!
De sneeuw was prachtig om te zien de afgelopen weken, wat hebben we ervan genoten, maar nu is het maart en gaan we lekker in de tuin bezig. Er wordt al druk vóór gezaaid, las ik zo her en der, sommige zaaien op tijd, zoals pepers en paprika, maar anderen ook veel groenten en bloemen, al eigenlijk te vroeg. Het kan wel als je over een kas / serre beschikt, maar moet het alleen voor het raam gebeuren dan krijg je toch snel lange sprieten die naar het licht toe groeien. Soms kun je beter even wachten, zoveel sneller zal het met alles niet gaan.
Zaaide ik eigenlijk al mijn hele moestuinleven tuinbonen in februari / maart, dat wordt nu dus maart..
tuinbonen, op zijn Twents noemen ze dat hier ook wel grote bonen, kunnen inderdaad vanaf februari gewoon buiten de grond in, ze kunnen tot wel min 8 graden vorst verdragen. Het bekende voordeel van vroeg zaaien is dat je later minder kans hebt op zwarte luis, maar er wordt ook wel bonenkruid of dille tussen gezaaid, daar zou de zwarte luis een hekel aan hebben.
Mijn favoriete ras tuinbonen was altijd de Witkiem, een makkelijk soort, maar vorig jaar kreeg ik de tip om eens Leidse hangers te proberen. Nu had ik vorig jaar niet zo’n grote oogst op een nieuw stukje tuin, maar in elke peul zaten wel meer bonen dan in de Witkiem en de smaak was goed. Dus dit jaar zaai ik ze weer.
Sommige mensen zeggen dat bonen pas na half mei buiten gezaaid ofwel gelegd mogen worden, dat klopt voor vrijwel alle bonen, maar niet voor de tuinbonen, die kunnen dus eerder gezaaid worden, maar ook gerust in april nog, dat gaat prima en het is geen wedstrijd.
En zelfs nog later, ik was ooit op een boerderij waar ze eind mei nog tuinbonen zaaiden, ik dacht nog van wat raar, maar ze kregen toch in augustus nog een hele mooie oogst.
Nu wil ik na de tuinbonen op dat stuk grond nog weer wat anders planten, vorig jaar stond er sla en andijvie, maar het zou ook zo boerenkool kunnen zijn. Zaai ik tuinbonen in februari dan zitten ze eind juni al in de vriezer.
Zaai ze ongeveer 3 cm diep, 25 cm uit elkaar in de rij en ca 40 cm tussen de rijen. Als ze volledig in bloei staan, kun je de toppen eruit knippen, waardoor de zwarte luis ook minder kans heeft.
Peulen, deze kunnen ook vanaf maart gezaaid worden, hoge langs gaas of lage soorten langs wat rijshout, ter ondersteuning, hoewel ik zelf nooit lage heb gehad. Heraut is het ras dat ik de laatste jaren zaai en dat bevalt prima. In tegenstelling tot andere jaren zaai ik deze voor in een grote pot, gewoon een pot van 20 cm hoog en met een doorsnede van zo’n 28cm. Hierin gaat potgrond en daarover zaai ik vrij kort op elkaar de zaden, afdekken met potgrond en iets vochtig maken en tot ze boven komen staan ze binnen, daarna buiten, daar waar geen muizen komen. Want dat is ook de reden van het binnen voor-zaaien.
Vroeger ging het buiten zaaien beter dan de laatste jaren, dacht ik eerst nog aan vogels… bleken het toch de muizen te zijn. Dit ontdekte ik na dat ik een net gespannen had tegen de vogels. Alle plantjes die kiemden waren gelijk verdwenen.
Zodra de plantjes 6 cm hoog zijn, plant ik ze uit langs het gaas, zo’n drie plantjes per plantgat en om de 10 cm. Het werkt prima en voor je het weet kun je peultjes plukken.
Doperwtjes zaai ik nu niet meer, maar heb ik in het verleden wel vaak gedaan, zowel de Meikoningin als de Mechelse Krombek ofwel Marktveroveraar, zaaide ik nooit voor april, ook eerst voor-gezaaid tegen de hongerige muisjes …
In maart kan de spinazie buiten worden gezaaid, maar ook in de koude bak, als je die hebt.
Dat geldt ook voor witte-, rode-. savooie- en spitskool, vooral de laatste zaai ik in maart omdat je de planten kunt uitplanten tiussen de bonenstokken. Ik zet altijd vier stokken bij elkaar in een “tentje” en in het hart komt dan een spitskool plant. Tegen de tijd dat de vroege Express spitskool geoogst kan worden, staan de stokbonen nog maar goed een meter hoog. Ook sla plant ik vaak in een rij tussen de stokken, gaat prima en zo benut je de grond het beste. Andere koolplanten kun je gewoon later uitplanten in de tuin.
raapstelen, voor velen onbekend, maar toch een lekkere voorjaarsgroente zaai je ook vanaf half maart buiten in de tuin. Na een paar weken kun je het al snijden en verwerken in een lente stamppot of gewoon koken of verwerken in een smoothie, lekker en gezond.
Voor de kinderen is het leuk om nu radijsjes te zaaien, deze zullen snel groot zijn en zó of door een salade worden gegeten. Sommigen gebruiken het blad nog weer in de soep, maar dat is niet iets dat ik snel zal doen.
Hoewel zomerwortelen al vanaf februari gewoon buiten in de tuin kunnen worden gezaaid, is maart daar ook een prima maand voor. Amsterdamse bak en Nantes2 zijn bekende rassen, de laatste heb ik zelf meestal, hoewel ik ook graag de Napoli zaai, een mooie lekkere en lange wortel.
Snijbiet zaaien we ook vanaf maart, om de 10 cm leg ik één zaadje, zo krijg je mooie stevige planten waar je het hele jaar door bladeren van plukt, Had ik eerder de gele Lucullus, afgelopen jaar ben ik overgegaan op de Bright lights, een regenboogmengsel, mooi om te zien. Toch geeft de gele Lucullus bredere stelen en juist de stelen zijn zo lekker.
Zaai-uien in rood en geel / wit, kunnen ook vanaf maart gezaaid worden, tot mijn verbazing zag ik dat er gewoon in één zomer al mooie dikke uien geoogst konden worden.
Sla, al diverse soorten kun je bij goed weer buiten zaaien, ook deze jonge plantjes zullen niet schrikken van een nachtvorstje. kropsla als Appia, Wonder der vier jaargetijden, en Gaardenier, maar ook de Meikoningin, zijn allen bekende rassen die in menig moestuin voor komen.
Vanaf half maart worden er al tomaten gezaaid, binnen, om na half mei buiten of in de kas uit te planten, zelf wacht ik tot in april, want je moet er wel de ruimte en goede omstandigheden voor hebben. Die heb ik niet meer.
Zo je ziet is het begin er al voor de maand maart en in april kan dit alles ook gezaaid worden, aangevuld met o.a: prei , koolraap,witlof en Rode biet, waarna in mei de bonen aan de beurt zijn…
Zover wil ik niet vooruit lopen, laten we eerst maar hopen op lenteweer en dan komt de rest vanzelf.
Wim Boers
