November in de moestuin !
Het is inmiddels november 2016, we zitten dus nog in de herfst, dat zie je ook als je naar buiten kijkt. De bladeren vallen van de bomen en de kleuren van de bladeren die nog aan de bomen zitten zijn prachtig, geel rood … Maar ook deze zullen binnen de kortste tijd van de boom vallen.
Op een enkele na natuurlijk, want je hebt ook groenblijvende heesters en de zomer eik is een boom die zijn blaadjes vasthoudt tot de nieuwe in het voorjaar weer zichtbaar worden, dan pas vallen de oude blaadjes eraf.
Verder merk je het aan de temperatuur, die zakt steeds verder en het is ook steeds eerder donker, we gaan op weg naar de kortste dag, brrr regen, kou en nattigheid en soms veel wind. De tijd van het jaar, ook voor ons moestuinders.
De herfsttuin
November, ik zit hier met een boekje van een uitvaartverzekering op schoot, je moet dingen regelen voor als de dag ooit komt dat je niet meer kunt genieten van alle moois. Ja, natuurlijk heb ik bijna alles al klaar liggen, al jaren, een adressenlijst, polissen etc… Maar er moet ook het een en ander geregeld worden voor hoe alles moet lopen. Want ik ben geen vaste plant die in het najaar zijn bladeren laat vallen, afsterft en het volgende jaar weer uitloopt, was dat maar zo. Maar nee, voor ieder van ons geldt die regel niet.
Nu denk je misschien van: “hé bah”, wat een raar verhaal, maar uiteindelijk krijgen we er allemaal mee te maken. En zo is het met de natuur en onze tuin ook. In de natuur gaan dieren en planten ook dood en dan ga ik het niet hebben over jagers en slagers. Maar ook hier zie je dat er dieren sterven, maar in het voorjaar komen er ook weer jonge dieren, zo gaat de cirkel rond. En zo doen wij dat ook, meestal !
Maar nu is het november en gaan we weer richting de winter, we ruimen de spullen in de tuin op, we maken onze tuin netjes voor het komende jaar, we knippen planten af, hoewel sommige dat ook in het voorjaar van volgend jaar gaan doen.
In mijn moestuin staat de boerenkool te glanzen van blijdschap: “Eindelijk zijn wij aan de beurt, na een seizoen niet aangeraakt te zijn”… de boerenkool is het lekkerste met worst, maar ook als de vorst erover is geweest, iedereen kent die uitdrukking wel en ook de meesten weten wel waarom dat is, maar soms lees je toch nog vragen waarom dat moet. Nou ik zal het kort uitleggen: als de vorst over de boerenkool komt, verandert zetmeel in suikers, wat de boerenkool lekkerder van smaak maakt. Sommige vriezen het thuis in en zeggen dan dat dat net zo werkt, ik heb daar twijfel over, maar het zou best kunnen dat ze gelijk hebben, ik laat de vorst er op de natuurlijke weg overheen komen, met de steel aan de wortel in de grond. Zo doet ieder het op zijn eigen manier en zal dat voor iedereen de beste smaak zijn.
Spruitjes
En de groenlof heeft zich van haar goede kant laten zien en laat zich nog vol op oogsten, gelukkig kunnen ze prima tegen een paar graden vorst, dus daarover geen zorgen. Volgens mij wordt de bittere smaak van de groenlof ook net iets milder als ze vorst hebben gehad. Onze koningin boft maar, altijd zoet en nooit bitter met de vorst in huis
Maar net als dingen op papier zetten voor de onbekende dag, zetten we ook weer dingen op papier voor het nieuwe jaar, we zijn alweer lekker bezig met onderling zaden ruilen, ik heb dit over en ik wil dat eens proberen, we zetten het op papier of.. in de computer.
En dan de tuin, aan het eind van dit jaar als mijn tuin leeg is, ga ik er licht met een frees over, niet voor de grond, maar voor het oog. Vanaf de straat ligt de tuin er dan mooi bij, dat is de afspraak met de tuinbaas.
Ik lees ook andere verhalen, mensen die hun tuin afdekken met karton, tegen onkruid en tegen hagel- en regenslag, wat slecht voor de grond zou zijn. Ik houd deze volgorde maar aan, want andersom klinkt het zo raar als ik praat over hagelslag op de tuin, dat heb ik toch liever op brood…
Zo doet ieder dat op zijn eigen manier, dat mag. Of er daadwerkelijk verschil is in de oogst, het jaar erop? Geen idee, op mijn manier werkt het ook goed en de oogst is altijd genoeg.
En zo begraven we het laatste onkruid en het laatste beetje tuinplezier aan het eind van het jaar, om het komende jaar weer nieuw leven te zaaien en weer te kunnen genieten van de uitlopende planten en de prachtige groene kleur van de bomen.
Ook dan maken de moestuinders er weer wat moois van, niet alleen van ons stukje grond, maar er zijn mensen druk in de weer, met stadstuinen, tuinprojecten bij scholen en verzorgingshuizen, allemaal leuke manieren van tuinieren, waarbij jong en oud worden betrokken.
Natuurlijk zijn er ook nog mensen die in de winter een deel van hun tuin nog gebruiken, wintersla, hoorde ik laatst… winteruien, Knoflook , boerenkool en spruitkool wat staan blijft etc. Winterwortelen afdekken met een laag blad, dat kan ook nog, tegen de vorst.
En witlof, we steken de wortels uit de grond, laten de plant twee dagen op het land liggen, snijden dan het loof af op ca. 2cm en korten de wortel iets in, om deze vervolgens op te zetten, met of zonder dekgrond, ik doe het zonder, ieder het zijne. Na 3 weken in een emmer, afgedekt, zodat ze donker staan, hoop ik dat ze mooi op weg zijn .
Zo nemen we nu afscheid van het leven in de tuin, om volgend jaar weer met frisse moed aan het werk te gaan. Ook wij als tuinders hoor, we gaan geen gekke dingen doen, we gaan gewoon weer verder. Zowel met dingen op papier zetten over zaken die goed geregeld moeten zijn, maar ook met lijstjes met tuinplannen en met discussies in de Facebook groep Moestuin, over wat het beste waar neergezet kan worden, om er samen weer iets moois van te maken. Op www.moestuinweetjes.com kun je van alles lezen en ook weer je nieuwe zaden bestellen, uiteraard ben je daar vrij in.
Geniet van deze tijd van het jaar, ieder jaargetijde heeft zijn charme en ik hoop over een tijdje een mooie dikke witte deken over mijn tuin te zien, want ook dat is goed voor de tuin.
Wim
