Wintertijd…
Het is een regendag en ik zit in huis voor het raam , tijd voor een verhaal…
Als ik door het raam kijk zie ik buiten de toppen van mijn peperplanten wapperen in de wind, maar ze staan droog, beschermd onder een balkon.
Binnenkort maar eens opruimen als het kouder wordt en keuzes maken welke pepersoort ik eventueel nog kan overhouden.
Vorig jaar is het mij gelukt om zowel een peperplant als snackpaprikaplant over te houden, beide planten waren dit jaar sterker en forser en droegen mooiere vruchten dan vorig jaar.
Natuurlijk had ik ze dit voorjaar wel verse potgrond gegeven en in de loop van het jaar bemest.
In de moestuin staat onder andere nog boerenkool, boerenkool daarvan herinner ik mij al van vroeger dat deze de hele winter op het land stond, soms voorzien van een mooi laagje sneeuw.
Dat was goed voor de boerenkool, de vorst moet erover, zodat het zetmeel in de plant omgezet wordt in suikers, waardoor dus de bittere smaak verdwijnt.
In mijn jongere jaren had ik altijd zaad van de Westlandse winter boerenkool, die liet je dus de hele winter op het land, althans… zodra er sneeuw op kwam, oogstte ik de boerenkool om in te vriezen, want bij sneeuw heb je ook vaak houtduiven op zoek naar voedsel, ze gaan op de boerenkool zitten, pikken de kopjes van de plant kaal en laten hun ontlasting achter op de plant, niet echt smakelijk…
Maar tegenwoordig heb je niet overal meer de Westlandse winter, maar vaak de Westlandse herfst en op de achterkant van het zakje staat geschreven dat je deze na de eerste vorst en vóór de winter moet oogsten. Doe je dat niet, wat dan? Ik heb gemerkt dat deze dan eerder geel/bruin wordt in het hart en dat willen we niet.
Er zijn nog wel andere rassen, ik ben eens overgegaan op boerenkool Vert Demi-nain, ook bij deze wordt aangegeven dat deze voor de winter geoogst moet worden, maar deze geeft mooie stevige planten met mooi kroezend blad. Dit jaar heb ik het voor het eerst gezaaid en het resultaat mag er zijn. Wil je een boerenkool ras dat wel goed de hele winter doorkomt, dan is de Reflex F1 daar zeer geschikt voor.
Verder heb je ook nog de paarse boerenkool, de Scarlet, daarmee heb je iets aparts in de tuin, als stamppot moet ik eraan wennen op mijn bord, want bij stamppot boerenkool is groen normaal en de ogen bepalen daarmee de smaak van het eten, maar als sierplant is het weer een mooie plant om te kweken. Er zouden minder snel rupsen op komen dan op de groene variant, maar of dat echt zo is?
Iets anders wat ik dit jaar heb ontdekt is de kweek van koolrabi, nee, niet de koolrabi zelf, die ken ik al jaren, maar de kweek… vroeger zaaide ik ze op een zaaibedje en plantte ze later uit in de tuin.
Afgelopen zomer had ik ze gezaaid in onze wijktuin en dan in vierkante meter bakken met compost en potgrond met de nodige mest, de grond losgemaakt en op een ruimte van 35 x 35 cm gewoon wat zaadjes gestrooid, later had ik echter geen plek om ze uit te planten en liet ik ze dus staan, het werd een mooie bos en tot mijn verbazing ontdekte ik dat er hele mooie koolrabi’s aan kwamen, en ze hadden helemaal geen ruimtegebrek, ze duwden elkaar iets aan de kant en er stonden zo wel 10 prachtige koolrabi’s naast elkaar, zo mooi had ik ze in de tuin nog nooit gehad.
Dus wat ga ik in 2021 doen? Juist! Ik neem een speciekuip en ga deze vullen met wat grond en mest, met daarop een laag van 20cm potgrond en zaai daarin mijn koolrabi en laat ze lekker groeien. De koolrabi die ik hiervoor ga zaaien is de Koolrabi groen Lanro. Op deze manier hoop ik een mooie oogst te krijgen.
Spruitjes zijn aan mij niet besteed, de grond van mijn tuin is daar niet geschikt voor, spruitjes houden van wat kalkrijke donkere grond en natuurlijk van kleigrond, daar doen ze het vaak het beste, mijn grond is los van structuur en vaak wat aan de zure kant, natuurlijk geef ik kalk, maar er spoelt ook veel weer uit. Knolvoet is het gevolg vaak en ik heb de spruitjes verbannen uit mijn tuin.
Maar voor degenen die er wel succes mee hebben is het een lekkere en gezonde groente.
Wat ik zelf wel weer heel lekker vind heet in het Nederlands groenlof en noemen ze het in België vaak suikerbrood (Zuckerhut) . Voor de Nederlander zijn dat toch twee heel aparte artikelen, wij kopen suikerbrood bij de bakker, maar groenlof is niet verkrijgbaar bij de groenteboer. Nee, groenlof is een echte moestuingroente, die je in het begin van de winter gewoon op het land kunt laten staan, het bevriest, maar eenmaal dooi, kun je het gewoon weer bereiden, volgens mij is de smaak nadat er vorst over is gegaan ook nog een stuk beter, minder bitter zeg maar.
Ook de reacties zijn verschillend, de ene vindt het heerlijk en de ander gruwt er van.
Als stamppot rauw lust ik het ook niet, maar gekookt en met gekookte aardappelen en wat jus, behoort het tot één van mijn lievelingsgroenten.
Winterwortelen heb ik inmiddels geoogst, die konden nog gerust in de tuin blijven staan, maar de tuin is op afstand en ik had er dit jaar niet zoveel, en of je nu de Flakkeese hebt of de Berlikumer…
het maakt mij niet zoveel uit, de Flakkeese heeft een punt onderaan en de Berlikumer is stomppuntig. Zelf wissel ik wel eens.
De zomerwortelen, daar had ik er veel van dit jaar, naast de vertrouwde Nantes2 , had ik dit jaar een zakje van het ras Napoli besteld, nou je ziet wel verschil, de Napoli geeft al mooi vroeg, prachtige lange slanke wortels, terwijl de Nantes wat grover is, maar zeker ook erg lekker.
Een groot deel van de zomerwortelen heb ik ingevroren, dat doe ik rauw, nadat ze uit de schrapmachine komen worden ze afgespoeld en gedroogd in een doek, daarna gaan ze in porties de vriezer in en om ze snel in te vriezen zet ik de vriezer op de Super stand.
Zijn ze dan niet slap na het koken? Ze zijn natuurlijk minder hard dan vers, maar je moet ze ook niet te lang koken, zodra ze gaar zijn gelijk afgieten en even op het vuur laten uitdampen, vóór je er een stukje boter bij doet etc.. Nu prak ik mijn eten vaak, dus voor mij is het prima zo.
De laatste worteltjes heb ik afgelopen weekend geoogst.
Ook de laatste Rode bieten die nog gezaaid zijn in juli, kunnen desgewenst onder een laag boombladeren nog gewoon in de tuin blijven doorgroeien, even wat blad aan de kant schuiven, oogsten en weer dichtschuiven en zo eet je nog lang lekker vers.
Uiteraard valt er nog veel meer te oogsten in deze tijd zoals bijvoorbeeld pastinaak, ook deze kunnen gewoon vorst verdragen en eenmaal ontdooit kun je ze zo weer gebruiken.
Inmiddels is het alweer een mooie tijd om vooruit te kijken en de zaden voor het nieuwe jaar te gaan bestellen, wat ga je bestellen? Hoeveel? Heb ik overal plaats voor? Let vooral op de houdbaarheidsdatum achter op het zakje, van bijvoorbeel tomaten zaai je er niet altijd heel veel, je wilt met zo’n zakje zaad misschien wel drie jaren doen, kijk daarom dus op het zakje, vaak staat er een datum op tot wel drie jaar vooruit.
Waar je het bestelt bepaal je natuurlijk zelf, ik heb mijn bestelling inmiddels gedaan bij www.moestuinweetjes.com en ik wacht weer in spanning af wat het nieuwe jaar gaat brengen.
Heb ik nog iets speciaals besteld? Nou, omdat mijn tuin komend jaar iets minder groot is, heb ik minder aardappelen besteld, wel de lekkerste, de Annabelle, tevens al mooi vroeg, verder eet ik zomers in plaats van aardappelen ook vaak gebakken courgettes, ik heb dan altijd de mooie gele Gold Rush F1.
Naast de Rode biet Cylindra heb ik gekozen voor de Tonda di Chioggia , ik had afgelopen jaar een paar zaden gekregen, het werd een succes.
Slabonen, de lage is voor mij nog steeds op nummer 1 de Argus, een mooie lange slanke slaboon met een heerlijke smaak. Als Stokboon zet ik daar tegenover de Cobra, hoge opbrengst lekkere bonen en ook bij een wat koudere zomer toch een goed resultaat.
Natuurlijk kan ik het niet laten om daarnaast nog wat andere bonen te zetten, zoals de lage Admires snijboon en de lage paarse slabonen “Purple Queen”… maar ook de gele spekbonen aan de stokken waren heerlijk en zaai ik dit jaar weer.
Snijbiet in regenboogkleuren, heerlijk en als je het niet in rijtjes zaait, maar om de 8 cm 1 zaadje legt, krijg je mooie forse planten waarvan je tot ver in de late herfst blijft oogsten.
Mijn lijstje is inmiddels klaar, ook de bloemen ben ik niet vergeten, zoals de altijd leuke Afrikaantjes die bij onze zuiderburen stinkertjes worden genoemd en natuurlijk niet vergeten de zonnebloemen te bestellen, de gewone, maar ook de mooie rode avondzon en dit jaar ook weer de dubbele zonnebloem, die ook wel de teddybeer wordt genoemd, een sieraad voor je tuin.
Inmiddels heb ik begrepen dat de gekte uit de zeventiger jaren weer terugkomt en wel: de droogbloemen, ook daar ga ik er wat van zaaien, de lampionplant, de strobloem, het droogboekettenmengsel en de lamsoor, ja ook ik ga proberen hieruit een eigen droogboeketje te maken.
En zo zijn er alweer heel veel ideeën en plannen voor het nieuwe jaar, kijk gerust eens in de winkel op de website, er staat genoeg voor een mooie zomer.
Wim Boers.
