Bloemen in de moestuin

We zitten inmiddels rond de tijd dat de Ijsheiligen ons land gaan verlaten of inmiddels verlaten hebben, daar hebben we allemaal naar uitgekeken, want we willen allemaal graag onze plantjes, die we binnen voorgekweekt hebben, naar buiten zetten in de tuin of in de kas.  Natuurlijk is het geen zekerheid dat na de Ijsheiligen, ofwel 15 mei de vorst voorbij zal zijn, nee zeker niet, nachtvorst in juni is niet uitgesloten, maar we hopen natuurlijk dat het dan meevalt.  Bovendien, als de bomen weer vol op in het groen zitten en het gras lang is, dan valt het vaak nog wel mee, mits je niet op de kale vlakte tuiniert.  In geval van nood kun je bij een late nachtvorst ook nog een paar bakken water tussen de gewassen zetten, het schijnt dat de vorst op het water slaat.

Mei is ook een mooie tijd om bloemen in de tuin te zaaien of te planten.

De Dahliaknollen zitten al in de grond of gaan één dezer dagen de grond in.  Toen ik een paar jaar terug foto’s van Dahlia’s plaatste in de Facebook groep MOESTUIN, kreeg ik veel verschillende reacties, van wauw wat mooi, tot reacties van: “dit is geen moestuin onderwerp”, maar inmiddels hoor je die negatieve reacties niet meer en terecht, want de Dahlia is van oudsher een echte moestuin plant, kijk maar eens bij de boerderijen, velen hebben er wel een paar staan in hun moestuintje.

Daar komt nog bij dat de Dahlia ook een eetbare plant is.
Verhalen uit de oorlogsjaren, dat de knollen werden gegeten, maar ook tegenwoordig dat de bloem van een mooie rode Dahlia gebruikt wordt in een potje abrikozenjam, sierlijk en het kan geen kwaad.

Net al de Oost Indische kers ( Tropaeolum majus) , wie kent hem niet, een eetbare bloem en ook de bladeren en jonge vruchten zijn eetbaar, bijv. in een salade. Er wordt wel eens verteld dat de Oost Indische kers de slakken op afstand houdt, dat zou natuurlijk mooi zijn .

De aardbei met zijn prachtige witte bloemetjes, die je inmiddels overal ziet bloeien en die ons hopelijk weer lekkere zoete zomerkoninkjes gaat brengen… een mooi vooruitzicht.
Zowel in de tuin als in potten/bakken te kweken en ik heb ook al gezien dat een aardbeienkweker lange palen tegenover elkaar zette , van boven langs elkaar en ertussen een plank legde, dus van 4 palen en een plank een soort tafeltje maakte op 2m hoogte, daarop legde hij een zak potgrond of bemeste aarde, in de zak maakte hij 5 kleine openingen en in iedere opening plantte hij een aardbeienplantje.

Zo kun je later staande aardbeien plukken en zijn ze mooi schoon, dus zonder zand eraan.
Door de zon houdt je het ook mooi vochtig in zo’n zak (condens) maar hij had er ook sproeiers tussen staan.
De oogst was altijd vrij hoog. En dan bedoel ik niet de hoogte van de palen, maar de opbrengst ...

Naast de zojuist genoemde Dahlia’s heb ik ook altijd Zinnia’s in de tuin, een dankbare plant wat tevens een prima snijbloem is. En wat is er nu niet mooier dan na een dagje werken in de moestuin een zelf gekweekt boeketje bloemen mee naar huis te nemen.  Ze zijn er in allerlei kleuren, ook deze zijn te verkrijgen bij moestuinweetjes.com. De grotere bloemen zijn de “Californische reuzen”, de iets kleinere is de “Elegans” en de kleinbloemige is de “lilliput”, ook heb ik een Chrysantvormige Zinnia gezaaid.

goudsbloemen ( Calendula officinalis)

Wie kent ze niet, pronken al als van oudsher in onze tuinen, ze schijnen goed tegen de mieren te zijn. Als je de uitgebloeide bloemen niet weghaalt, zaaien ze zich uit en heb je ze volgend jaar weer. goudsbloem staat voor vitaliteit en verjonging, dat klinkt natuurlijk goed … het jonge frisse groene blad zou een goede werking hebben op de maag en darmen. Maar er zijn meer voorbeelden waar goudsbloem goed voor is, het zou een helende werking hebben en werd vroeger zelfs verwerkt in de soep. Ook voor ontstekingen en abcessen wordt het gebruikt en bij droge huid, wie kent er niet de Calendula zalf…. ,dat zegt de meeste lezers wel genoeg.

zonnebloemen ( Helianthus annuus)

zonnebloemen zijn er in meerdere variëteiten, van laag in een potje tot meters hoog. Naast de gewone bekende zonnebloem zijn er ook nog andere, zoals de Avondzon en de dubbele, ook weel Teddybeer zonnebloem, genoemd. De Avondzon heeft een mooie donkerrode bloem. De dubbele zonnebloem heeft geen bruin hart maar het geel loopt helemaal door tot het midden van de bloem. Een sieraad om te zien. Het gebruik van de zonnebloem is voor iedereen bekend, wie kent er niet de zonnebloemolie en de zonnebloempitten om te eten?

Afrikanen (Tagetes patula)

Hiervan heb je tientallen soorten en kleuren, van enkelbloemig laag tot dubbele van meer dan een meter hoog. Afrikaantjes worden gebruikt tegen aaltjes, bijvoorbeeld in de rozenkweek, de sterke geur zou de aaltjes op afstand houden.  In de bollenwereld en met name de lelieteelt blijkt het bloemetje van de afrikaan een goed alternatief te zijn voor chemische grondontsmetting.  Afrikanen zijn leuke, fleurige plantjes die bij sommige zeer geliefd zijn en bij anderen gehaat, omdat ze het niks vinden, die stinkbloemen.  Waarschijnlijk dat de Belgen daardoor praten over “Stinkertjes” als ze het over deze plant hebben.  In China worden de bloemetjes van de hogere afrikanen ( Tagetes erecta) verwerkt, om te gebruiken tegen verscheidene ziektes, bijv.: verkoudheid en kinkhoest.  Van verschillende soorten zijn de bloemetjes eetbaar.  Ze zouden ook dienst doen tegen de wortelvlieg, als je ze tussen de wortelen zou planten, maar die ervaring deel ik niet.

Phlox (flox of vlambloem)

Een boerenbloem wordt deze wel genoemd en ja hoor, ook deze plant komt op menig boerenerf voor. Maar ook de Flox is een prachtige plant in de moestuin en een mooie snijbloem.. Flox is een vaste plant, dus ieder jaar komt deze weer terug.

Gladiolen staan ook vaak in de moestuin, maar pas daarmee op, ze kunnen bij bonen de bladvlekziekte over brengen.  Bij sommige moestuinverenigingen is het dan ook verboden om Gladiolen te planten. Gladiolen en bonen zijn nu eenmaal geen grote vrienden van elkaar.

De ervaringen zijn echter wel verdeeld, terwijl de ene slecht bonen kweekt en dat de gladiool op de kop geeft, vindt de ander het gewoon een mooie plant en zet zijn bonen op afstand van de gladiolen. Je bepaalt uiteindelijk zelf of je ze plant of niet, dit is maar een tip, waarmee je kunt doen wat je wilt.

Borago / Bernagie ( = borage of komkommerkruid)

Deze heb ik dit jaar voor het eerst gezaaid, moestuinders kennen deze plant vaak wel, met zijn prachtige blauwe bloemen, maar ook te krijgen met bijv., witte of roze bloemen, een prachtige plant, waarvan je zowel de bloem als de bladeren kunt verwerken in de salade. Hoewel de naam anders doet vermoeden, heeft deze plant niks met de komkommer te maken.

En wat denk je van de mooie roze bloemetjes in de bieslook? Tot een paar jaar geleden knipte ik ze uit de bieslook en gooide ze weg, nu knip ik ze eraf om te bereiden in een salade of mee te bakken in een gerecht, verrassend lekker…  Net zoals viooltjes een mooie kleur geven aan een salade, kun je dus heel veel bloemen gebruiken om een prachtige gekleurde salade op tafel te zetten,op een mooie zomerse dag scoor je er hoge ogen mee.

Tegenwoordig koop je prachtige zaadmengsels, leuk om te zien, maar ook vlindermengsels en bijenmengsels zijn verkrijgbaar.

De bovengenoemde planten zijn tevens lekkere planten voor de bijen en met meer bijen in de tuin, heb je ook een betere opbrengst, denk ik dan maar, vandaar dat ik ook altijd een bloemenhoekje in de moestuin had, met veel kleur en geur. Had, want zoals ik al eens heb verteld, gaat er het één en ander veranderen in mijn moestuinhobby.

Bij mij stonden nog soorten als Veronicastrum, Paeonia (= pioenroos), Chelone, Thalictrium, Iberis ( éénjarige), een hoekje met rozen, Lychnis ( Brandende liefde) , het Mariëtteklokje als 1 van de vele Campanula soorten. Verder Achillea in mooi zacht geel, een plekje met Alchemilla mollis ( = vrouwenmantel) , heel veel kleuren floxen, Hemiocallis ( de hogere ééndagslelie) , de twee meter hoge Verbena, een sieraad in de tuin, maar owee als er zaad in komt, dan staat ie tussen de bietjes en de worteltjes. En wat denk je van de mooie rode en paarse Monarda (=Bergamotplant) , Tricyrtis ( paddenlelie of ook wel armelui’s orchideetje genoemd. Er stonden er nog veel meer en het was ieder jaar weer een prachtig gezicht en een mooi gezoem van bijen en hommels.

En zo kunnen we dus met hele mooie bloemen de tuin versieren, voor de sier, maar ook om te eten en om de bijen te helpen, want die hebben het al zo zwaar tegenwoordig.
Sommige boeren zaaien in het najaar phacelia als groenbemester, nadat de mais is geoogst.
Deze plant heet in het Nederlands bijenvriend of bijenvoer.. je raadt het al, de bijen zijn er heel blij mee. Maar ook de gele mosterd siert menig akker in de herfst en trekt bijen aan.

(Dahlia’s in grootbloemige en kleinbloemige soorten).

Wij kunnen er dus ook een bijdrage aan leveren, door een paar mooie bloemen in de tuin te zetten, een zonnebloem of familie ervan zoals de aardpeer, waar we van de ondergrondse delen ook nog lekker kunnen eten.

Lavatera (bekermalva)

Als eenjarige : de Zinnia, Cosmea, Lavatera (bekermalva) , afrikanen bijvoorbeeld, deze trekken veel bijen aan en ook de andere hierboven genoemde planten dragen hun steentje er aan bij.. Maak gerust een hoekje vrij in de moestuin, zo helpen we de bijen een klein beetje vooruit.

Zinnia ( éénjarig )

Kijk eens op www.moestuinweetjes.com, daar zijn veel van deze zaden verkrijgbaar, in deze tijd van het jaar kunnen we al deze zaden zaaien, maak er wat moois van, je krijgt geen spijt!!!

Wim Boers