De moestuin in september…
Inmiddels zitten we aan het begin van september en ook in de tuin merk je dat.
De nachten zijn al wat frisser en ‘s morgens is het gras en zijn de tuinmeubelen al wat vochtig, afijn, het is de tijd van het jaar. SeptembeR, die R zit weer in de maand, de R van brrrr… het wordt frisser, maar ook de R uit de boerenkool ( Westlandse) , spruitjes en andere herfst en wintergroenten.
Want die kant gaan we weer op, over een paar weekjes zitten we gewoon weer in de herfst, toch is er nog genoeg te oogsten in de moestuin, ook als je al een goed moestuin-jaar hebt gehad.
Tomaten worden nog vol op geoogst, net als de courgettes, paprika’s, pepers etc…
Hier zijn de tomaten nog maar pas begonnen, de Maja balkontomaat is een topper, die heeft altijd weer mooie compacte planten met grote trossen tomaten, eigenlijk zou ik aan dit ras genoeg moeten hebben. De Coeur de Boeuf is meer een vleestomaat, maar wel een hele lekkere.
Er zijn veel soorten tomaten, teveel om op te noemen en zo ik het begrijp, zitten op dit moment de meeste tomaten al in de weckfles als tomatensoep of zijn verwerkt tot een pastasaus.
Sommige mensen hebben een voedseldroger , waarin hun tomaten worden gedroogd, zo’n apparaat lijkt mij iets van de laatste jaren, want vroeger kenden we dat niet, een mooi cadeau en met veel mogelijkheden .
Op de courgettes is inmiddels de meeldauw neergestreken, het beste is om al het aangetaste blad af te snijden en af te voeren, ik zou het niet op de composthoop gooien, om verdere ziektes te voorkomen, dus afsnijden mee naar huis nemen en wegbrengen zou het beste zijn, volgens mij dan. De courgettes kunnen nog gewoon doorgroeien en missen deze bladeren echt niet.
September is de juiste maand om aardbeienplantjes te planten, nieuw gekochte planten, maar ook de stekjes van je eigen aardbeiplanten, je weet wel… aan je aardbeiplant zijn lange slierten gekomen met kleine plantjes eraan, vroeger werd geleerd dat het eerste plantje vanaf de moederplant het sterkst zou zijn en dus planten we die altijd uit in een nieuw bemest plantenbed.
Nu komen de tweede en derde ook wel aan, maar je kunt zelf de keus maken wat je het beste lijkt, door wat ik geleerd had, heb ik altijd het eerste plantje gebruikt met goed resultaat.
Overigens leerde ik ook dat als je ieder jaar een nieuw bedje maakt, je altijd goed kunt oogsten, want na vier jaren zou het eerste bedje minder dragen en deze planten worden dan uitgetrokken en zo houd je altijd bedjes met aardbeien over die wel goed dragen.
Zo’n jong plantje knip je gewoon uit de sliert, ze hebben dan al kleine wortels die gewoon door groeien. Een aardbeiplant kan wel tot één meter diep wortelen, in de opleiding hadden ze een doorsnede glasbak , waarin je kon zien dat de kleinste haarwortels tot één meter diep kwamen.
Het bemesten kan met dierlijke mest, maar ook met lavameel, lavameel is een natuurproduct uit de vulkanen en deze bevatten veel mineralen die hoog nodig zijn in onze vaak uitgeputte tuingond.
Het lavameel strooi ik over het bedje en werk het licht in met een drietand, de mineralen blijven in de grond en worden niet uitgespoeld, de plant kan deze mineralen opnemen zodra ze deze nodig heeft.
In een nabijgelegen woonwijk is een hele grote plantenbak, dan praat je toch gauw van 40 meter lang, ingeplant met vaste planten en deze bak is opgebouwd met lavasteen, de planten bloeiden prachtig, iedereen sprak erover, één van de mensen die het aangelegd hebben vertelde mij dus van de werking van dit lavasteen, wat wij kopen als lavameel of lavakorrels.
Wat er verder nog in de tuin kan in september? Ik heb afgelopen week nog raapstelen gezaaid en ik verwacht deze dus ook nog te kunnen oogsten, want het is blad en groeit vrij snel, net als herfstspinazie en misschien nog wat veldsla. De kropsla die ik nog heb gezaaid afgelopen week… of deze nog gaat kroppen is afwachten, maar het jonge blad zal zeker nog voor een lekker maaltje kunnen zorgen.
In juli heb ik de Walcherse winterbloemkool gezaaid, deze hoop ik eind deze maand uit te planten, het zijn slechts vijf plantjes, want een kip heeft de andere jonge plantjes weggepikt …
Deze bloemkool blijft in de winter op het land staan en kan tot min acht graden vorst verdragen, bij lagere temperaturen kan men eventueel de voet van de plant bedekken met wat stro, in mei / juni van het jaar erop kun je dan al mooie bloemkolen oogsten en het voordeel is dat er dan nog geen rupsen zijn die je oogst aantasten.
De bonen staan er wat vergeten bij, de meeste bonen zijn geplukt en ook bij mij zitten er niet veel bonen meer aan, maar daar kan nog verandering in komen. Gisteren zag ik weer nieuwe bloemetjes in de bonen en bij een mooie septembermaand kunnen we binnenkort weer verse boontjes plukken, misschien nog wel tot begin oktober. Dus nog even je planten laten staan.
Hier zijn de eerste gele paprika’s geoogst en menig rode peper is al tot sambal verwerkt of rauw ingevroren in blokjes, zodat ik voor een maaltijd zo een paar stukjes uit de diepvrieszak kan schudden, let wel op dat je voorzichtig begint met de peperblokjes, als je geen pepers gewend bent zijn 2 stukjes al genoeg, ben je wat heter gewend dan worden dat er vanzelf meer.
De eerste keer dat ik een maaltijd maakte met blokjes pepers uit de vriezer dacht ik nog van ach, wat zijn nou twee blokjes, dus deed ik er zes in, ik zat te zweten tijdens het eten en had het zonder trui nog steeds heel warm 😉 …
Dus vanaf die tijd heb ik het langzaam opgebouwd en nu zweet ik al niet meer bij een hele peper.
pepers zijn overigens heel gezond, ook bij ziektes, daarover lees je alles op het internet en zal ik hier niet verder op ingaan.
De in juli gezaaide bietjes (Cylindra) hebben inmiddels al kleine bieten en zullen tot ver in oktober kunnen worden geoogst.
In mijn jeugd legden de boeren in de herfst het boomblad over de bieten en over de worteltjes, in koudere tijden tot laat in het jaar , kon je dan onder het blad nog prima oogsten.
We hebben een mooi tuinjaar achter de rug, op die ene tropische week na, hadden we mooie temperaturen en regen op zijn tijd en als het moest kon er worden gesproeid, we hoefden dus niet te klagen.
De vriezers zijn weer gevuld en menig pot en / of fles staat weer vol in de kast, deze septembermaand oogsten we nog wat restjes en zaaien we nog wat kan en zo langzaam aan gaan we richting de herfst en denken we alweer aan zaden bestellen…
Nou ja, in ieder geval aan wat we wel weer gaan zaaien en wat we niet meer willen zaaien, wat wel lekker was en wat toch iets meer tegen viel, smaken verschillen nou eenmaal, ik ben gek op groenlof, terwijl ik het aan mijn buren en vrienden niet kwijt kan omdat ze het niks vinden.
De zaden van de éénjarige zomerbloemen worden weer geoogst om deze komend jaar weer te zaaien, dan heb ik het over de zonnebloemen, Afrikaantjes, ook wel stinkertjes genoemd, de bekermalva’s en de Zinnia’s , deze laatste is een erg mooie snijbloem die bij velen inmiddels heel bekend staat als mooie bloem in de moestuin, maar ook veel andere zomerbloeiers geven hun zaden af voor weer een mooi bloeiend nieuw tuinjaar.
Geniet nog even lekker van wat er nog in de tuin staat of komt, ook ik heb stiekem al even op de site van moestuinweetjes gekeken naar zaden die ik nog eens wil proberen, over een tijdje duiken we allemaal weer de bladen in en de sites op, op zoek naar de zaden en planten voor het volgende seizoen. Want werken in de moestuin is voor velen een ontspannen bezigheid met liefde voor alles wat groeit en bloeit.
Wim Boers
