bloemkool kweken - Essentiële kweektips voor goede bloemkool

Vind je ook dat bloemkool kweken moeilijk is? Dat klopt eigenlijk ook wel. bloemkool heeft vanaf het zaaien tot het moment van het oogsten veel aandacht nodig. In dit artikel zal ik puntsgewijs ingaan op alles waar je rekening mee moet houden. Aan het eind van de teelt zal je dan mooie en lekkere bloemkolen kunnen oogsten.  Als je geluk hebt, zijn de eisen voor een goede teelt van nature op je tuin al aanwezig. Goede grond, goede bemesting, voldoende water en geen knolvoet en het weer zit mee. Maar heb je dat geluk niet dan moet je zelf de nodige maatregelen treffen.

Dit artikel is geschreven door mede-moestuinier Wijnand Westerink, gepassioneerde bloemkool kweker en lid van de Facebook groep MOESTUIN

Na een inleiding en wat algemene info gaan we stap voor stap de teelt van bloemkolen overlopen.

Inleiding op bloemkool telen

De bloemkool hoort bij de familie van kruisbloemigen, zoals alle kolen. Ook radijs en veel onkruiden, zoals herderstasje, en groenbemesters behoren tot de kruisbloemigen. Dit is belangrijk om te weten omdat besmetting van knolvoet via alle leden van de kruisbloemigen gaat.  Knolvoet is een aandoening waarvan koolplanten kapot gaan en die optreedt wanneer je te vaak op dezelfde plaats kruisbloemigen kweekt.  Daarover straks nog meer.

bloemkool is maar een redelijke bron aan vitaminen en een vrij matige bron aan  mineralen in vergelijking met andere groentes. Waarom dan al die moeite? Nou, bloemkool is erg lekker en op veel manieren klaar te maken.  En als de teelt lukt, geeft het veel voldoening.

De voedingswaarde van het eetbare gedeelte is volgens de Nederlandse voedingsmiddelentabel per 100 gram eetbare bloemkool: 104 kJ ofwel 41 Kcal.
Volgens deze tabel is de samenstelling van 100 gram eetbaar gedeelte als volgt:

• Water 93 g
• Energieleverende voedingsstoffen:
  • eiwit 2 g
  • vet 0,5 g
  • koolhydraten 3 g.
• Mineralen:
  • calcium 20 mg
  • fosfaat 30 mg
  • ijzer 0,5 mg
  • natrium 15 mg
  • kalium 400 mg
• Vitaminen:
  • thiamine (B-1) 0,05 mg
  • riboflavine (B-2) 0,07 mg
  • vitamine B-6 0,17mg
  • vitamine C 80 mg en na het bereiden nog 60 mg.

bloemkool kweken algemeen

Hoe ziet de bloemkool er uit

De bloemkool is een kool waarvan je het bloemgestel (knop/stengel) eet, voordat ze uitgroeit tot mooie bloemen. Daarom is bloemkool maar zo’n korte periode oogstbaar, ze wil snel gaan bloeien. bloemkool is een diep wortelende plant met lange bladeren. De stengel is zeer kort en eindigt in een gesloten, vlezige, half kegelvormige kool. Niet echt een smakelijke beschrijving als je het zo leest. Op het moment dat je de kool oogst, moet die hagelwit, dicht, vast en niet te bonkig zijn.

Je bloemkoolzaden kiemen

De kiemduur van bloemkoolzaden is sterk afhankelijk van de temperatuur. De minimale kiemtemperatuur is 3,3 graden. Je kunt dus al vroeg in het jaar beginnen met zaaien, maar als je een paar weken wacht en de temperatuur is gestegen, halen deze latere zaailingen de eerste zaailingen in en heb je geen voordeel aan het heel vroeg zaaien.

Zaailingen uitplanten en waarop moet je letten bij bloemkoolplantjes

Nadat het zaad is gekiemd, worden de eerste echte bladeren na ca. 2 weken zichtbaar. Deze eerste bladeren van bloemkool hebben een duidelijke bladsteel en bladschijf. Als het blad later wordt gevormd, verdwijnt de bladsteel steeds meer en wordt het blad zittend op de stronk.  Door goed op te letten of de blaadjes een steeltje hebben, kun je in een tuincentrum goed onderscheid maken tussen jonge en oude plantjes. Straks wordt nog uitgelegd waarom jonge plantjes zo belangrijk zijn! Koop nooit oudere planten.  Bij Moestuinweetjes zijn de bloemkoolplantjes steeds in topvorm.

Wanneer kunnen we bloemkoolplantjes uitplanten ?

De bloemkoolplanten zijn plantrijp als ze 4 à 5 echte bladeren hebben die groter dan 1 cm zijn. Na het planten staat de bloemkoolplant ongeveer 10 dagen stil in de groei. Na die 10 dagen, duurt het nog ongeveer 5 tot 6 weken voordat de aanmaak van de kool begint. De bloemkool mag vanaf het ogenblik dat de kool zich vormt geen nieuwe bladeren meer aanmaken. In de bladoksel kunnen wel nieuwe scheuten ontstaan. Deze scheuten moet je altijd weghalen. Dan gaat alle energie in de kool aanmaak zitten. Het is belangrijk dat de bloemkool veel en groot blad heeft. Je zult dan mooie grote kolen oogsten. Dus bloemkool moet ongestoord kunnen groeien en voldoende grote bladeren kunnen maken. Als de kool gevormd wordt in een warme droge periode zul je vaak doorwas of doorschieten zien. Dit doorwassen kun je herkennen doordat er witte of groene blaadjes door de kool heengroeien.

Maar ja, dit is de theorie, in de praktijk gebeurt er altijd wel wat. We zullen zelf regelmatig moeten ingrijpen voor een goede kool. In het vervolg gaan we hier verder op in.

Dit zijn de praktische fundamenten van de bloemkoolteelt

In welke grond kun je het beste bloemkool kweken ?

Om de bloemkool ongestoord te kunnen laten groeien, zijn er hoge eisen aan de doorwortelbaarheid van de grond.  De grond moet ook niet te nat en niet te droog zijn. Na het poten zal de grond over 25 cm diepte voldoende vochtig moeten zijn. Als de grond matig is uitgedroogd zal er ongeveer 25 mm per vierkante meter beregend moeten worden. Tot aan het begin van de koolvorming zal er regelmatig 25 mm beregend moeten worden tegen uitdroging. Stop je vinger 5 cm in de grond en wanneer de aarde droog aanvoelt is het dringend tijd om water te geven.  Daarna zal totdat de bloemkool geoogst is, om de week beregend moeten worden. Als het regent hoef je natuurlijk minder te beregen.

Tip : 25 mm beregenen staat gelijk aan een gieter van 10 liter verspreiden over 4 m².  Dat is best veel maar weet dat bloemkolen grote planten zijn, dus ook grote dorst hebben.

Producten in de kijker:

Vruchtwisseling en bloemkool - Je kunt niet elk jaar op dezelfde plaats bloemkolen telen

Bij bloemkool geldt het advies om maar 1 keer in de 4 jaar op de zelfde plek te telen, vooral als je last hebt van knolvoet, maar ook door de kool- en bietencysteaaltjes. Maar teel je op vruchtbare en kalkhoudende grond, dan kun je ook 1 keer in de 3 jaar of 1 keer in de 2 jaar telen.  Je kunt je kolenbed best bijkalken met zeewierkalk, 100 gram per m² werkt prima.

Er zijn veel soorten bloemkolen - welke rassen moet je eigenlijk telen?

Er is een enorm aanbod, maar het belangrijkste is dat je het ras kiest:

• Een ras dat bij de teeltwijze (jaargetijde) hoort.
• Daarnaast moet je zoveel mogelijk rassen kiezen die zelfdekkend zijn, dan blijven de kolen mooi wit zonder dat je ze hoeft te dekken.
• heb je last van knolvoet, dan is er nu ook een ras dat behoorlijk knolvoet resistent is.
• Wil je de bloemkool invriezen, dan een ras kiezen die hier geschikt voor is. Per ras kan dit erg verschillen. Bevalt een ras niet in de diepvries, neem dan het jaar erop een ander ras.

bloemkool kweken stap voor stap richting goed gekweekte bloemkolen

Je bloemkoolzaadjes zaaien

Bij het zaaien kun je meerdere methodes toepassen:

• in een zaaibakje zaaien en dan later verspenen
• direct in een (pers)potje zaaien
• op een zaaibed in de volle grond zaaien.

Als je ervoor kiest om te zaaien op een zaaibed (rechtstreeks in de tuin bij teelten later op het jaar), moet de grond mooi vlak, fijn en gesloten zijn. Het is ook heel goed als je potgrond door de grond mengt. Het zaad mooi gelijkmatig, niet te dicht verdelen, zodat er mooie stevige planten ontstaan. Bij zaaien in (pers)potje doe je twee zaadjes, of bij heel duur zaad, 1 zaadje per potje. Als er twee plantjes opkomen, dan altijd 1 plantje weghalen. De zaadjes worden in het gaatje gedaan en afgedekt met vermiculiet, perliet, zand of gezeefde potgrond.

Als je in een bakje zaait, dan het zaad afdekken met 5 mm vermiculiet, perliet, zand of gezeefde potgrond. Deze plantjes moet je verspenen als ze de eerste echte blaadjes hebben. Als de plantjes gerekt zijn en dus een lang steeltje hebben, dan mag je de planten tot aan blaadjes oppotten.  Er zijn diverse kiemplantziekten die er voor kunnen zorgen dat het zaaisel mislukt. Belangrijk is om de grond niet te vochtig te houden en ontsmette potgrond gebruiken. (in oven op 80 graden) Verder een goede hygiëne en gewoon beetje geluk hebben.

Tussendoor even vermelden dat je in het seizoen steeds bloemkoolplantjes kunt kopen in onze webwinkel.  Deze zijn in de uitplant periodes vlot verkrijgbaar.

Er zijn 7 verschillende teeltwijzen bij bloemkool ook wel teelten genoemd

Weeuwenteelt | Januari-zaai | Vrijsterteelt | Zomerteelt | vroege- en late herfstteelt | Winterteelt.

Deze teeltwijzen hebben ieder hun eigen voor en nadelen, maar bij alle zeven geldt dat je altijd het juiste ras kiest bij de teeltwijze. Anders heb je een grote kans op het mislukken van de teelt.

Weeuwenteelt geeft je vroege primeurgroenten

De bloemoolplantjes worden gezaaid in oktober of november.  De planten worden bij twee echte blaadjes verspeend in mooie grote potten, minimaal P9. De planten moeten sterk de winter in gaan. Deze planten moet je overwinteren in de platte bak of in de kas. Als het hard vriest moeten de planten afgedekt worden. De planten moeten ook ruim uit elkaar staan, omdat ze gevoelig zijn voor schimmel ziektes.  De planten moeten in het voorjaar zo vroeg mogelijk geplant worden. Meestal is dit begin maart.  Waarom al deze moeite? Bij deze teelt heb je meestal weinig last van ziektes, zoals knolvoet. Ook kun je vroeg de eerste bloemkool eten.

Januari-zaai niet de makkelijkste teelt

Zoals de naam al aangeeft word deze gezaaid in januari, zorg voor voldoende licht (groeilampen). Het beste is om dit op basis van natuurlijk licht te doen eind januari omdat het dan al lichter is, ook wordt altijd rechtstreeks in (pers) potjes gezaaid.  De temperatuur moet bij het kiemen op ongeveer 18 graden zijn en mag daarna lager worden. Deze planten kun je ongeveer half april uitplanten. Je kunt echter beter de vrijsterteelt nemen, omdat je dan niet hoeft bij te verwarmen en er nauwelijks vroeger geoogst kan worden.

Vrijsterteelt - De ideale vroege teelt

Bij deze teelt moet je in februari in een onverwarmde kas zaaien en daar ook de planten opkweken. Deze planten kun je in de tweede helft van april poten. Dit is een relatief een gemakkelijke teeltwijze.

Zomer-, vroege- en late herfstteelt

Vanaf eind maart tot begin juli worden de planten op zaaibed gezaaid voor deze teelt. De planten moet je na ongeveer 6 weken planten. Dit is de moeilijkste teelt. Veel aanvallen van insekten en rupsen en veel last van ziektes. Ook vaak droogte en hitte. Ik mijd deze teeltwijze, lukt bij mij eigelijk nooit. Maar ik zit dan ook op zandgrond.

Belangrijk om te weten bij de bloemkoolteelt - Het uitplanten

Voordat je de bloemkool plant moeten ze goed afgehard zijn, dus wennen aan de buitenlucht. De planten in (pers)potjes moeten voor het planten water krijgen en vaak wordt er ook wat extra stikstof meststof gegeven. De planten zullen zo goed kunnen weggroeien. De planten moeten ook mooi diep geplant worden, anders krijg je bij wind afdraaiers en de (pers)potjes kunnen uitdrogen.
Ook de losse planten diep planten en daarna goed aangieten.

Welke plantafstand moet je aanhouden bij bloemkool kweken

Hoe verder je de bloemkoolplantjes uit elkaar poot, hoe mooiere kool je krijgt. Ideaal is 75 x 75 cm, maar op de moestuin hou ik meestal 50 x 50 cm of 60 x 40 cm aan. Maar niet dichter op elkaar zetten, want dan krijg je kleinere kolen en meer problemen.

De ideale bemesting voor bloemkolen

bloemkool heeft een goed bemeste grond nodig. In een korte tijd moet er veel blad kunnen groeien. bloemkool moet dan ook vrij veel stikstof hebben en dan het liefst één die snel beschikbaar is. De behoefte aan fosfaat of fosfor is normaal. Om goed te groeien hebben ze wel weer veel behoefte aan kali (bijv. houtas). Als voor de teelt de grond goed bemest is, dan kun je het beste nog wat extra vinasse als meststof toevoegen. Ook patentkali (beetje discutabel in biologische teelt, maar patentkali is een mineraal en geen kunstmest) werkt goed, omdat hier ook nog eens Magnesium in zit, maar dan is extra stikstofmeststof wel nodig.

bloemkool kan ook nog wel eens gebrek hebben aan borium of molybdeen. Heb je te weinig borium in de grond, dan zal kool bijvoorbeeld bruin verkleuren, dit komt echter weinig voor. Door molybdeen gebrek krijg je klemhart in je kolen. In een goede algemene bemesting met organische mestkorrels zit meestal ook wel molybdeen. Als je dit voor het planten aan de (pers)potjes toedient, zul je geen last van klemhart krijgen.

Voor welke ziekte is bloemkool vatbaar

Schimmelziekten in het blad is vooral te voorkomen door ruim te planten. Aan de overige schimmelziekten kun je verder niet veel doen. Zorg gewoon voor gezonde en sterke planten.

Knolvoet - De schimmel die moeilijk te behandelen is

De belangrijkste ziekte is wel knolvoet. Deze ziekte kan jaren lang in de grond blijven zitten, ook als er geen kool verbouwd wordt. De plantbladeren gaan hangen als het zonnig weer is en de plant sterft later af. Haal je de plant uit de grond, dan zie je allemaal knollen in de wortels zitten. Deze ziekte is niet te bestrijden. De ziekte komt haast niet voor bij een hoge Ph. Op zuurdere gronden kun je het beste tijdens het planten wat kalk bij de plantjes doen. Je kunt de planten ook in een heel groot plantgat van ca. 20 cm poten, dit grote plantgat vul je dan eerst met potgrond. Het duurt dan langer voordat de ziekte de plant bereikt en de plant heeft dan ook al meer wortels gemaakt. Maar ook dan heb je geen zekerheid. Het beste is om een knolvoet resistente ras te gebruiken. Ook hebben de winterteelt, weeuwenteelt en vrijsterteelt er nauwelijks last van.

Harteloosheid - Veel blad en geen bloemkool

Er zit dan geen hart meer in de plant en de plant zal dan ook nooit een kool vormen! Dit gebeurt vooral als het tijdens opkweken koud is, zoals bij de weeuwenteelt en winterteelt. Zaai je na eind februari dan komt het niet meer voor.

Klemhart bij vorst in je kolenbed in april

Het hart van de plant raakt beklemt en groeit niet meer door. Het komt vooral voor na koud of slecht groeizaam weer en wordt veroorzaakt door molybdeen gebrek. Dit zul je dus moeten toevoegen via een algemene meststof waar molybdeen in zit, anders hou je er elk jaar last van.

Boren - mini kooltjes die nooit groot zullen worden

Als er slechts een heel klein kooltje, maximaal 8 of 9 cm gevormd wordt, heet dit boren. Deze kooltjes (boorders) zullen nooit groot worden. Dit gebeurt als de omstandigheden er voor zorgen dat de plant niet snel genoeg grote bladeren kan vormen of als je oude planten gebruikt. Dus de opkweek van de plantjes moet snel gebeuren, de doorgroei na het planten moet snel gebeuren en de planten moeten voldoende water en voeding krijgen om goed te groeien.  Plantjes poten die 3 weken oud zijn geven 0% boorders, plantjes poten die 6 weken oud zijn geven al 15% boorders. Koop dus alleen bloemkool plantjes als je 100% zeker weet dat het jonge plantjes zijn! Soms zie je plantjes te koop waar al een kooltje zichtbaar is. Dit is pure oplichting van de onwetende consument.

Plagen - Beestjes beestjes beestjes

Naast ziekten heeft de bloemkool ook nog veel last van plagen!

De bekendsten zijn :

Aardvlooien kunnen je bloemkoolteelt om zeep helpen

Kleine kevertjes die in het voorjaar de bladranden aanvreten. Heb je ze eenmaal, dan komen ze elk jaar weer terug. Ze zeggen dat je ze weg kunt vangen met een kleefplank. Deze plank hou je dan net boven de plantjes, als de kevertjes dan opspringen, blijven ze aan de plank kleven. Mijn advies is: zorg voor grotere, stevige planten die weer snel verder groeien. Het is een irritante plaag!

Koolgalmug

Deze legt een eitje in hart van de plant waarna het hart gaat vergroeien en er geen kool gevormd wordt.

Rupsen van vlinders kunnen je bloemkoolpret bederven

Iedereen kent ze wel : de rupsen die de bladeren aanvreten of die masaal in de kool zitten en die je soms nog vindt tijdens het eten van de bloemkool.  Deze zijn afkomstig van vlinders, meestal het koolwitje,  die hun eitjes op de bladeren van je kolen leggen.  Gebruik geen netten met 1cm mazen, de vlinders leggen hun eitjes er dwars door, enkel een fijn insectengaas helpt.

Koolvlieg legt ook haar eitjes aan de basis van je planten

Soms worden kooldraden aanbevolen om koolvlieg te ‘misleiden’.  Mijn advies : dit werkt niet.  Het je mét kooldraden geen last van koolvlieg, dan is ze niet langs geweest.  Fijn insectengaas is de beste oplossing.

Gewasbescherming met insectengaas

Behalve tegen de aardvlooien kun je de andere plagen voorkomen door de kolen onder insectengaas te kweken. Dit werkt vooral goed tegen de rupsen.  De poppen van de koolgalmug zitten in de grond en 3 keer per jaar komen de koolgalmuggen uit de grond. Wanneer deze muggen tussen de kolen uit de grond komen en er insectengaas over de kolen zit, worden alsnog alle kolen aangetast. De koolgalmuggen zitten dan gevangen onder het insectengaas.  Dit probleem zie je bij meer gewassen en insectengaas. De insecten die uit de grond komen worden onder het gaas gevangen en tasten het gewas alsnog aan. Bijvoorbeeld wortelen die alsnog door de wortelvlieg worden aangetast.

Tot slot

Als je het bovenstaande allemaal leest weet je waarom goede bloemkool telen zo'n uitdaging is, ik schreef het al in de inleiding. Veel kennis is vereist, wat geluk en veel aandacht. Maar wanneer het elk jaar weer lukt, weet je ook dat je een goede moestuinder bent! Ik vind het één van de mooiste teelten. Zelf teel ik alleen nog de weeuwenteelt en de winterteelt. Soms ook nog een aantal vrijsterplanten, maar zomers en in de herfst lukt het mij het niet om goede bloemkool te telen.  Als het een keer niet lukt, kijk dan goed wat de oorzaak kan zijn geweest en probeer dat een volgende jaar te voorkomen. Heel veel succes gewenst !

Wijnand Westerink

Hopelijk heb je iets gehad aan deze informatie.  Vind je de info op onze site waardevol gebruik dan de social media knoppen om onze inhoud te delen met de andere moestuiniers.  Wanneer je je moestuin spullen in onze webwinkel aankoopt, weet dan dat je nog meer artikelen, filmpjes en persoonlijk advies mogelijk maakt.