erwten kweken of peultjes kweken geeft echt heel veel voldoening.  Er zijn verschillende soorten erwten ook.  Bij sommige eten we de erwten, bij andere de volledige peulen en andere zijn dan weer enig om naar te kijken en vroege lokkers van nuttige insecten.  erwten kweek je vroeg en laat op het jaar.  Ze houden van de lente- en herfstzon en niet van een broeierige zomerzon.  Ze zijn niet alleen goed voor je lichaam, maar ook voor de geest.  Als ik een uurtje Doperwten uit hun peul gehaald heb, ben ik 100% zen.  Zo rustig dat mijn glas witte wijn meestal half vol (of voor de pessimisten half leeg) blijft staan en de trance van het doppen me helemaal overneemt.  Mensen die ooit erwtjes dopten kennen zeker het gevoel.

Je eerste buitenteelt van het jaar zijn meestal erwtjes

Zakjes erwtenzaden zijn meestal de eerste ritselgeluiden in je zadenmap of zadendoos in je moestuinseizoen.  Zodra de grond bewerkbaar is, kun je met je erwtenzaden aan de slag.  De zaden kiemen rond de 6°C.  De zaden overleven nog sneeuwbuien mochten die nog komen en wanneer de temperatuur stijgt komen ze op.  De jonge plantjes kunnen tegen redelijke vorst (-5°C).  Als het nog kouder wordt, kun je een vliesdoek aanbrengen over je erwtenbed.

3 soorten erwtjes voor je moestuin

Er zijn 3 courante soorten erwten die in de moestuin geplant worden.

• Doperwten : De ronde bolletjes die we terugvinden in langwerpige bolronde peulen.
• Sluimererwten of peultjes : De platte peulen met kleine erwtjes in die we volledig opeten, de peul en ook de mini-erwtjes.  De hele jonge peultjes zijn overheerlijk rauw, dat heeft Wim Boers me geleerd.
• Reuk- of siererwten : De niet-eetbare peultjes waar de mooiste bloemen aankomen die vlinders en bijen (vooral hommels) aantrekken die je vruchtgewassen gaan bestuiven.  Met reuk- of siererwten heb je een heel goede plant om heel snel bloemetjes te hebben.  goudsbloemen, Afrikaantjes of andere bloemen doen er tot in juli over om overvloedig bloemen tentoon te spreiden.  Met reuk en siererwten, heb je in april al bloemetjes in de tuin.
• Er bestaan ook nog enkele speciale soorten erwten, zoals de asperge-erwt, maar eigenlijk is deze familie van de asperges.

Planning en stikstof voor je vervolgteelten

Je erwten oogst je best in juni, ten laatste begin juli.  Ook je reukerwten en siererwten zullen door de verschroeiende zon niet lang overleven.  Het goede nieuws is dat erwten tot de familie van de vlinderbloemigen behoren en stikstof in je grond brengen.  Stikstof (N) is zeer welkom voor een vervolgteelt zoals een vele herfst- en winterteelten van koolgewassen zoals : late teelt broccoli, bloemkool, spruitjes, boerenkool, ...

erwten zaaien - De 3 soorten kun je op dezelfde manier zaaien :

Grondvoorbereiding om superlekkere erwten te kweken

compost - mest - kokosgrond of helemaal niets ? Kan allemaal ...

Geef je plantjes een vliegende start door in de herfst van het jaar ervoor, op het bed waar de aardappelen stonden, verse compost of mest toe te voegen.  Dat wordt je bed voor erwtjes en andere peulgewassen.  Werk niet met verse compost of mest vlak voor het zaaien.  Deze is nog te sterk en niet uitgespoeld door de herfst- en winterregen.  Moet je nog starten aan je grondvoorbereiding bij het planten in februari tot april, gebruik dan kokosgrond of een andere bodemverbeteraar zonder veel voedingsstoffen en meng die met een Woelvork onder je moestuinbodem.  Heb je een moestuin waar al jaren massa's kruiwagens compost op gevoerd zijn, dan moet je je grond niet verbeteren.  In recente moestuinen is bodemverbeteraar altijd aangeraden.

Vinassekali en beendermeel

erwten zijn veel productiever met een handje (30 gram) Vinassekali (kalium) en beendermeel (fosfor) per m².  Stikstof toevoegen is zeker niet nodig.  Vinassekali kan ook vervangen worden door houtas van proper, onbehandeld hout.  Een laagje zodat je grond wit bestoven is is goed, zeker niet overdrijven.

Ondersteun je hoge rassen

De reuk-en siererwten gaan altijd hoog.  Bij Doperwten heb je de Mechelse Krombek - Markveroveraar die 160 cm hoog gaat en bij de peultjes heb je de Heraut die ook richting anderhalve meter hoog gaat.  Er bestaan speciale klimrekken en een steunnet om je erwten die hoog gaan een handje te helpen.  Ook kippengaas kan hier helpen.

erwten zaaien of voorzaaien

Drie teelten erwten

Er zijn drie teelten : een teelt die je start onder glas en twee teelten in volle grond :

• Voorzaaien onder glas : Zaai onder glas midden januari-februari ; plant buiten eind februari-begin april ; oogst eind mei-juni
• Ter plaatse in volle grond : Zaai buiten maart-april ; oogst eind juni-juli
• Herfstteelt : Zaai buiten in september als de dagen al iets koeler worden ; oogst half oktober tot half november

Algemeen over erwten voorzaaien

erwtenzaden kun je best 12 uur voorweken, dan kiemen ze vlotter, zeker in drogere grond.  In een natte periode kun je beter niet voorweken zodat je zaden niet wegrotten.  Zaai je zaden 2 à 3 cm diep.  Op zware kleigrond eerder 2 cm en in zandgrond en zaai- en stekgrond (trays) eerder 3 cm.  De plantafstanden voor erwten zijn 5 cm tussen de plantjes in de rij en tussen de rijen laat je 30 cm voor de lage rassen (Wonder van Kelvedon) en 60 cm voor hoge rassen (Mechelse Krombek - Marktveroveraar).

Voorzaaien onder glas

Als je voorzaait onder glas gebruik dan deep root trays of diep trays voor diepe worteling.  Voor erwten zijn deze van 9 of 12 cm diep uiterst geschikt.  De erwten maken heel snel een diep wortelgestel aan.  De speciale trays met groeven in de hoogte vermijden dat je wortels gaan ronddraaien en dat je plantjes verstikken.  Zet je trays in een onderstel of Deense bak, zo kun je onderaan water geven en drinken de plantjes van onderuit; de meest natuurlijke manier.  Je hoeft geen voeding geven tenzij je ze langer in trays houdt wegens drassige kleigrond (zie later in deze kweekgids).

Zaaien ter plaatse in volle grond

Product in de kijker:

Ik zaai vaak 2 erwten per gaat, je kunt er ook eentje in ieder gat doen maar ik speel graag op zeker, de sterkste overwinnen toch.  erwten planten we als het nog koud is.  Ideaal is zo vroeg mogelijk eind februari/begin maart buiten en vanaf half januari onder glas.  Als je rechtstreeks in volle grond zaait kunnen je erwtenzaden wel een laagje sneeuw verdragen, ook als ze net gekiemd zijn.  Maar houdt de sneeuw te lang aan of gaat het onder de 5 graden vriezen, hou je dan klaar voor een tweede zaaibeurt.  Mislukt je teelt in volle grond in het voorjaar, krijg je nog een tweede kans in de herfst.  De herfstteelt is wel niet zo productief maar kan nog een leuk oogst opleveren wanneer veel groenten al verdwenen zijn uit de tuin.

Vochtige grond of sneeuw in het voorjaar

Let op ! Heb je heel het voorjaar door drassige grond, overweeg dan om in potten te weken of in een verhoogd bed.  Zaaien in drassige grond zal je erwtenzaden laten wegrotten.  Droogt je grond tegen de vroege lente voldoende uit, kun je in een deep root tray van 9 of 12 cm diep voorzaaien al naargelang de tijd dat je grond te nat blijft.  Heb je echt een kleibodem, dan kun je nog de 15 cm diepe deep root trays overwegen.  Meng dan wel 3/4 zaai-en stekgrond met 1/4 potgrond voor moestuinen.  Dan hebben je zaailingen als ze langer in de tray moeten blijven toch wat kalium en fosfor om op te overleven.  Hun laatste groeispurt tot de oogst kunnen ze dan in volle grond doen.

Nog enkele erwtentips

• Geef karig water, overdrijf zeker niet, met hun diepe wortelgestel kunnen de planten hun water diep in de grond halen.  Pas wanneer je een (wijs)vinger diep geen vocht meer bespeurt in je grond moet je stevig bij wateren.  Regent het niet en geef je geen water en komen je planten in waternood, dan blijven je peulen leeg en sterven de planten af.
• Hou je bodem onkruidvrij, wiedt dus of leg een laag mulch tussen de planten.  Gebruik best goed verteerde compost.
• Pas bij erwten zeker wisselteelt toe.  Kweek ze niet elk jaar op dezelfde plaats.  Bovendien genieten de planten die volgen van de stikstof die de erwten net als de meeste peulgewassen aanmaken (prinsessenboontjes en tuinbonen bijvoorbeeld).

Ziektes en bedreigingen voor je erwten

• Bladluis
• Fusarium schimmel
• woelmuizen

erwten oogsten en bewaren

Reuk- en siererwten oogsten

Bij reuk- of siererwten gaan we uiteraard niet oogsten om ze op te eten, je kunt de gedroogde peulen die uit de bloemen groeien wel oogsten om de zaadjes te gebruiken voor het jaar dat volgt.  Bewaar ze in dat geval droog en koel.  Wacht tot de peulen volledig verdroogd zijn.Om

Doperwten oogsten - Dat voel je

Om te weten wanneer je erwten kunt plukken kun je voelen aan de peulen.  Wanneer je de peul nog goed kunt indrukken, dan oogst je best nog niet.  Wanneer je een goede spanning op de peul voelt, dan is het het ogenblik om te beginnen oogsten.  Wanneer je de vorm van de erwten doorheen de peulen begint te zien, is dat een teken dan je peulen te groot zijn en hun smaak aan het verliezen zijn.  Een andere reden om te plukken zodra je weerstand op de peul voelt is dat erwten plukken, groei en bloei! bij de plant stimuleert.

Mijn erwten oogst ik steeds in drie keer.  Bij de hoge rassen begin je onderaan te oogsten.  De erwten die hoger groeien zijn meestal niet klaar.  Oogst regelmatig een peul, voel eerst en kijk hoe groot de erwten zijn, zo wordt je een echte expert.  Tel ook je erwten, heb je in één peul 5 erwten of minder, dan was je teelt niet optimaal.  Heb je 6 erwten per peul of meer van gelijke grootte, dan heb je het goed gedaan.  In je peul kun je aan de grootte van je erwtjes zien of ze periodes van droogte gekend hebben.

Oogst je een peul met 9 erwten, dan zal je volgens een moestuin-legende een gans jaar geluk kennen in de moestuin.

Sluimererwten oogsten

Sluimerwten of peuljes zoals ze ook vaak genoemd worden oogst je op het zicht.  De peultjes die zo een centimeter of 3 tot 5 zijn, zijn heerlijk rauw.  Je kunt ze wat kruiden met peper en zout en met wat olijfolie of een yoghurtsausje op de boterham doen of in een slaatje.  Oogst de sluimererwten voor de erwten beginnen te groeien, zo niet worden ze taai en niet meer zo aangenaam.  peultjes zijn heerlijk in de Oosterse keuken, maar ook gewoon in een geïmpoviseerde wrap of bij aardappelen met worst.  Je kunt ze een beetje bereiden als prinsessenboontjes.  Ik stoof graag een Sjalot aan, als die mooi glazig is, voeg dan de peultjes toe en laat ze even meebakken.  Dan blus ik mijn pot met water en witte wijnazijn en laat ik de peultjes nog 5 minuten garen.  Hoe verser en jonger de peultjes, hoe korter de gaartijd.  Gaar ze niet te lang of ze verliezen hun beet.  Een takje afgeriste tijm of bonenkruid toevoegen doet ook wonderen.  Ook wat vers gehakte munt is heerlijk.  Echt ! Het water komt me in de mond.

Oogst je erwten 's ochtends

Pluk je dop- en sluimererwten s' morgens.  Nadat de dauw opgedroogd is zijn ze in topconditie.  Leg ze meteen in de koelte, Doperwten kun je gerust 's avonds of later in de weer doppen, wacht wel niet te lang.  Alles wat ik niet in de periode van mei tot begin juli opeet vries ik rauw in.  Ik blancheer de erwten niet.  De erwten bewaar ik niet heel lang, ze belande heel snel in de paella of ze worden een bijgerechtje bij een zomerse barbecue.

Oogst je erwten zonder de plant te beschadigen

Trek de peulen niet zomaar van de plant.  Als je de plant beschadigd kan dat je heel wat minder oogst opleveren.  Hou met je ene hand de plant vast en pluk met je andere hand de peul.  Je kunt ook een oogstschaartje gebruiken om de peulen af te knippen.  Misschien is deze laatste manier nog de beste.

Gedroogde Doperwten voor de soep

Stel dat een reis, ziekte of vergetelheid ervoor zorgt dat je je Doperwten volledig vergeten bent.  Dan kun je ze toch heerlijk oogsten en houden voor een heerlijke soep.  Een paar handen vol gedroogde erwten in een winter soep warmen je 200% op voor of na een stevige wandeling buiten of wat snoeiwerk in je tuin.

Onze aanbevolen soorten :

• Doperwten :
  • Laag (struikerwten) zonder steun : Charmette (extra fijn en extra zoet om aangestoofd te eten al dan niet met worteltjes), Eminent en Karina BIO (deze laatste twee minder zoet en eerder voor soep)
  • Laag met steun 60 cm : Wonder van Kelvedon (superproductief ras voor alle bereidingen, wel gaasje of steunnet zetten op 50 cm hoogte).
  • Middelhoog met steun 100 cm : Senator (nog meer opbrengst voor alle bereidingen)
  • Hoog met steun tot 160 cm : Mechelse Krombek - Marktveroveraar (de meest productieve voor alle bereidingen)
• Sluimerwten :
  • Laag zonder steun : De Grace en Norli BIO
  • Hoog met steun 150 cm : Héraut
• Reuk- en siererwt :
  • Hoog met steun 180 cm : Royal Family Blauw en Royal Family Gemengd

Tot slot

3 Soorten heerlijke erwten.  Eentje om eindeloos naar te kijken, ééntje om met huid en haar op te eten en eentje om enkel de erwtjes te eten.  Voor elk wat wils.  Ik hoop heel erg dat erwten in welke vorm dat ook op jullie teeltplan komen.  Ze zijn voor mij onmisbaar in de tuin en samen met tomaten, aardappelen, uien, meloenen, prei, ... kortom eigenlijk alle groenten de teelten die mij het meeste voldoening geven.

Vind je de info op deze site nuttig en waardevol, dan kun je beslissen om je moestuinspullen hier aan te kopen.  Dat zorgt voor nog meer no-nonsense en heldere informatie uit de moestuin.

In onze webwinkel vind je producten die er toe doen in de moestuin, geen prullaria, kitsch of spullen die meteen stuk gaan.  Met de kortingscode 'biomoestuin' krijg je 5 euro korting bij je eerste bestelling.  Als trouwe klant kun je altijd de code 'moestuinspullen' gebruiken om 5 euro korting te krijgen op je winkelmandje vanaf 50 euro.

Ik wens jullie heel veel succes met de teelt van erwtjes.  Laat me ook eens jullie ervaringen weten met erwten, wie weet leren we van elkaar.

Warme groeten uit de koude moestuin,

Tom